આળસનો શત્રુ
એક નાના ગામમાં નિલેશ નામનો એક યુવાન રહેતો હતો. નિલેશ પાસે એક નાનું ખેતર હતું, જે તેના પિતાએ તેને વારસામાં આપ્યું હતું. ખેતર ફળદ્રુપ હતું, અને જો તેમાં મહેનત કરવામાં આવે તો ઘણું ઉત્પાદન થઈ શકે તેમ હતું. પણ નિલેશને આળસની ટેવ હતી. તે દરરોજ સવારે મોડું ઊઠતો, ખેતરે જવાનું ટાળતો, અને વિચારતો, “આજે નહીં તો કાલે કરી લઈશ.” આ કારણે તેનું ખેતર ધીમે ધીમે ઉજ્જડ થવા લાગ્યું, અને તેની આવક ઘટતી ગઈ.
ગામના લોકો નિલેશને સમજાવતા, “નિલેશ, તું મહેનત કર, નહીં તો તારું ખેતર બરબાદ થઈ જશે.” પણ નિલેશ જવાબ આપતો, “થોડું આળસ કરવાથી શું ફરક પડે છે? હું જ્યારે ઇચ્છું ત્યારે કામ કરી લઈશ.” પણ દિવસો મહિનાઓમાં અને મહિનાઓ વર્ષોમાં ફેરવાઈ ગયા. નિલેશનું ખેતર ઝાડીઓથી ભરાઈ ગયું, અને તેની પાસે ખાવા-પીવાના પૈસા પણ ન રહ્યા.
એક દિવસ ગામમાં એક વેપારી આવ્યો, જેણે ખેતરો ખરીદવાની ઓફર મૂકી. નિલેશે વિચાર્યું કે આ તેની માટે સારી તક છે, અને તેણે પોતાનું ખેતર વેચવાનું નક્કી કર્યું. પણ જ્યારે વેપારીએ ખેતર જોયું, તો તેણે કહ્યું, “આ ખેતર તો ઉજ્જડ છે, હું આના માટે ઓછા પૈસા જ આપીશ.” નિલેશને ખૂબ ઓછી કિંમત મળી, અને તેનું આખું જીવન ખતમ થઈ ગયું જેવું લાગ્યું. તે દુઃખી થઈને ગામના ઝાડ નીચે બેસી ગયો.
ત્યાં ગામના એક વૃદ્ધ ખેડૂત, રઘુકાકા, તેની પાસે આવ્યા. રઘુકાકા પોતાના ખેતરમાં દરરોજ મહેનત કરતા અને તેમનું જીવન સુખી હતું. તેમણે નિલેશને પૂછ્યું, “શું થયું, બેટા?” નિલેશે રડતાં-રડતાં કહ્યું, “કાકા, મેં આળસ કર્યું અને મારું બધું ગુમાવી દીધું.” રઘુકાકાએ શાંતિથી કહ્યું, “નિલેશ, આળસ માનવીનો મહાન શત્રુ છે. તે તને ધીમે ધીમે બરબાદ કરે છે. પણ હજુ મોડું નથી, તું હવે જાગી જા અને નવેસરથી શરૂઆત કર.”
નિલેશને રઘુકાકાની વાતથી પ્રેરણા મળી. તેણે ખેતર વેચીને મળેલા થોડા પૈસાથી એક નાનું ખેતર ભાડે લીધું. આ વખતે તેણે આળસ છોડી દીધું. તે સવારે વહેલું ઊઠીને ખેતરે જતો, દિવસભર મહેનત કરતો, અને ધીમે ધીમે તેનું ખેતર ફરી લહેરવા લાગ્યું. થોડા વર્ષોમાં તેણે પોતાનું ખોવાયેલું સ્થાન પાછું મેળવ્યું. એક દિવસ તેણે રઘુકાકાને કહ્યું, “કાકા, તમે સાચું કહ્યું હતું. આળસ મારો શત્રુ હતો, પણ હવે મેં તેને હરાવી દીધો.”
નીતિ: “આળસ માનવીનો મહાન શત્રુ છે. તે સફળતા અને સુખનો નાશ કરે છે, જ્યારે મહેનત જીવનને સમૃદ્ધ બનાવે છે.”
